Innowacyjność nie ogranicza się do wytwarzania leków oryginalnych

Kolejną pułapką jest niewłaściwe rozumienie innowacyjności w procesie wytwarzania leków. Potoczne rozumienie innowacji najczęściej sprowadza się do myślenia w kategoriach produktu końcowego. Innowacyjna firma to taka, która ma do zaproponowania unikat, będący przedmiotem zawiści konkurencji – to przekonanie pokutuje nawet wśród przedstawicieli kręgów biznesowych. Spłaszczona definicja innowacji prowadziłaby jednoznacznie do stwierdzenia, że producent leków równoważnych (generycznych), z natury rzeczy nie może w żaden sposób należeć do grona innowatorów, bo powiela jedynie to, co wymyślił i wdrożył prawdziwy wynalazca. To z gruntu błędny sposób myślenia. Innowacyjność równie często polega na wysiłku nieustannego ulepszania – tak produktu końcowego, jak procesów, które przyczyniły się do jego wytworzenia (OECD, 2005).

Dowiedz się więcej o lekach generycznych

W stronę Przemysłu 4.0

W przypadku produkcji farmaceutycznej proces dostosowania do dzisiejszych standardów Przemysłu 4.0 zaczął się wcześniej niż w wielu innych sektorach – głównie za sprawą wysokich standardów bezpieczeństwa i parametrów jakości. Warto pamiętać, że postęp w obszarze technologii cyfrowych niesie ze sobą głęboką rewolucję w funkcjonowaniu przedsiębiorstw, prowadząc do powstania nowych modeli biznesowych. Nie chodzi już tylko o roboty zatrudnione do produkcji przemysłowej, systemy informacyjne w zarządzaniu i sieć internetową w komunikacji, lecz przede wszystkim o połączenia pomiędzy nimi. Tych zaś pojawia się coraz więcej dzięki wszechobecnym sensorom i wymianie danych. Żyjemy w czasach coraz intensywniejszego usieciowienia i „rozmawiania ze sobą” produktów, usług oraz całej gamy urządzeń (np. produkujących, kontrolujących, mierzących itp.). W minionych dziesięcioleciach wiele z nich działało osobno, lub było zintegrowanych tylko w wąskim zakresie. Tymczasem dzisiejszy świat staje się coraz bardziej połączeniem ludzi, przedmiotów i maszyn w tzw. Internecie rzeczy (Internet of Things).

Polpharma jest jedną z pierwszych firm w regionie, która zaczęła wdrażać komputerowe systemy usprawniające produkcję, logistykę, zarządzanie zasobami i integrację międzynarodową. Inwestycje w unowocześnione systemy technologiczne przyczyniają się do stymulacji działań innych polskich producentów, zwiększając konkurencyjność całej polskiej branży farmaceutycznej na rynku globalnym. W przypadku Polpharmy uwidacznia się również rola, jaką w procesie cyfryzacji każdej organizacji odgrywają tzw. e-liderzy: menedżerowie wyższego i średniego szczebla, którzy rozumieją wagę zmian, jakie nowe technologie wnoszą we wszystkie obszary funkcjonowania firmy.

Nowy kierunek innowacji: leki biologiczne

Zdolność do budowania aliansów strategicznych zaowocowała dla firm farmaceutycznych zupełnie nowym kierunkiem innowacji: lekami biologicznymi tworzonymi we współpracy z firmami biotechnologicznymi. Wraz z decyzją o wejściu na rynek leków biologicznych Polpharma przesunęła się w stronę najbardziej zaawansowanych firm sektora, co łączy się z szeregiem nakładów finansowych i wyraźnym wysiłkiem zmiany funkcjonowania samego przedsiębiorstwa. Produkcja leków biopodobnych, na którą stawia Polpharma, jest równie zaawansowana i złożona, jak rozwój leku oryginalnego. W przypadku biologicznego leku referencyjnego do uzyskania produktu końcowego i wprowadzenia go na rynek potrzeba 10-14 lat, zaś orientacyjny koszt to około 800 mln dolarów. Leki biopodobne opracowuje się nieco krócej, około 7-10 lat, przy nakładach rzędu 100-200 mln dolarów. Obecnie Polpharma prowadzi pięć tego typu projektów: trzy w zaawansowanej fazie rozwoju, dwa we wczesnych fazach.

Możliwości upowszechnienia terapii i obniżenia jej kosztów, jakie realnie otwiera produkcja generyczna, zostały dostrzeżone i docenione także w krajach wysokorozwiniętych. Najlepszym dowodem są tutaj polityki lekowe takich krajów jak Niemcy, czy Francja, gdzie aktywnie dąży się do zwiększenia udziału zamienników w rynku – w 2022 r. 80% wolumenu produkcji leków będą stanowiły właśnie leki generyczne.

Polpharma stale rozwija portfolio leków generycznych. Na przestrzeni ostatnich lat firma dokonała licznych innowacji produktowych potwierdzonych patentami, polegających na nowatorskich metodach syntezy, nowych sposobach aplikacji leku i bardziej ekologicznych sposobach produkcji. Polpharma wypracowała np. nowe połączenie substancji aktywnych pozwalające na zwiększenie efektywności terapii w postaci Metafenu (połączenie ibuprofenu i paracetamolu, rozwinięte w Polfie Łódź). Co istotne, Polpharma pracuje nad takimi lekami równoważnymi, które odpowiadają na potrzeby starzejącego się społeczeństwa. Warto odnotować, że jednym z pośrednich celów SOR jest motywowanie polskich firm do podejmowania ryzyka inwestycji w innowacyjność: podejmowania współpracy z innymi podmiotami, zwiększania nakładów na badania i rozwój oraz uczestnictwa w grantach badawczych. Dla wszystkich powyższych aktywności Polpharma może posłużyć jako inspirujący przykład, a także lider innowacyjności w sektorze produkcji biotechnologicznej i chemicznej.

Na przestrzeni ostatnich lat Polpharma dokonała licznych innowacji produktowych potwierdzonych patentami, polegających na nowatorskich metodach syntezy, nowych sposobach aplikacji leku i bardziej ekologicznych sposobach produkcji. Polpharma wypracowała np. nowe połączenie substancji aktywnych pozwalające na zwiększenie efektywności terapii w postaci Metafenu (połączenie ibuprofenu i paracetamolu, rozwinięte w Polfie Łódź). Co istotne, Polpharma pracuje nad takimi lekami równoważnymi, które odpowiadają na potrzeby starzejącego się społeczeństwa. Warto odnotować, że jednym z pośrednich celów SOR jest motywowanie polskich firm do podejmowania ryzyka inwestycji w innowacyjność: podejmowania współpracy z innymi podmiotami, zwiększania nakładów na badania i rozwój oraz uczestnictwa w grantach badawczych. Dla wszystkich powyższych aktywności Polpharma może posłużyć jako inspirujący przykład, a także lider innowacyjności w sektorze produkcji biotechnologicznej i chemicznej.

Dla rozwoju polskiej gospodarki kluczowe jest tworzenie popytu na miejsca pracy wymagające wysokich kwalifikacji, podobnie jak lepsze wykorzystanie kapitału ludzkiego. Wynagrodzenie oferowane przez Polpharmę jest średnio o 12% wyższe niż płaca w sektorze (w latach 2013-2016). Polpharma zatrudnia też relatywnie więcej pracowników odpowiedzialnych za badania i rozwój, a ich płace są jeszcze wyższe (w 2015 r. średnie wynagrodzenie pracowników tej grupy było o ponad 50% wyższe niż przeciętna płaca w sektorze). Co roku zatrudnienie w Polpharmie znajduje średnio 400 osób (dane dla lat 2015-2016).

Polpharma przywiązuje dużą wagę do zatrzymywania dotychczasowych pracowników i przyciągania nowych talentów poprzez rozbudowany system szkoleń. W 2012 roku przeznaczyła na ten cel 1,2 mln zł, a w 2016 roku niemal 4,5 mln zł. Od 2012 roku Grupa przeznaczyła na szkolenia i finansowanie studiów podyplomowych i doktoranckich w sumie ponad 17 mln zł

Polpharma wykorzystuje te możliwości w największym stopniu. To jedna z niewielu polskich firm farmaceutycznych, która odnotowuje przewagę eksportu nad importem i tym samym wyróżnia się pozytywnie na tle polskiego sektora, który cechuje wysoka importochłonność, a co za tym idzie – deficyt handlowy. Strategia eksportowa Grupy Polpharma wynika z rozpoznania korzystnych kierunków ekspansji handlowej. Na przesyconych rynkach europejskich firma wchodzi w alianse strategiczne z lokalnymi firmami. Natomiast głównym kierunkiem eksportowym są rynki wschodnie, na których Polpharma cieszy się wieloletnią renomą. Szczególnie dobrze widać to na przykładzie Rosji: co piąty artykuł przemysłowy sprzedawany do tego kraju przez polskie przedsiębiorstwo został wyprodukowany przez Polpharmę. Grupa Polpharma dominuje również strukturę polskiego eksportu do takich krajów jak Armenia, Azerbejdżan, Turkmenistan, Kirgistan i Uzbekistan. Farmaceutyki Polpharmy stanowią też niemal połowę eksportu do Albanii i trzecią część eksportu do Białorusi. Polpharma konsekwentnie rozwija także swoją obecność na rynkach południowo-azjatyckich w Wietnamie i Laosie.

Polpharma swoją obecność na danym rynku uzależnia od jego potencjału w obszarze leków generycznych. Przyjmuje strategie inwestycji bezpośrednich na rynkach o wysokim potencjale, takich jak Rosja i Kazachstan, gdzie popiera akwizycje i połączenia z partnerami lokalnymi i posiada własne zakłady produkcyjne leków. Z tych krajów prowadzi eksport leków do krajów ościennych tradycyjnie powiązanych handlowo. W mniejszych rozwijających się rynkach Polpharma przyjmuje strategię rozwoju sprzedaży w oparciu o własne przedstawicielstwa handlowe lub lokalnych dystrybutorów leków eksportowanych z Polski. Taka strategia rozwoju gwarantuje Polpharmie elastyczność działania i zapewnia osiąganie wzrostu sprzedaży leków.

☞ Polpharma należy do czołówki polskich firm budujących innowacyjną gospodarkę: konsekwentnie inwestuje w badania i rozwój, również w obszarze biotechnologii, i elastycznie reaguje na najnowsze trendy technologiczne, odważnie wprowadzając innowacje procesowe i organizacyjne.

☞ W raporcie akcentujemy znaczenie strategii produkcyjnej Polpharmy, która skupia się na wytwarzaniu podstawowych i zaawansowanych leków równoważnych, by zapewnić bezpieczeństwo lekowe kraju. W portfolio produktowym firmy znajdują się niedrogie i dobrej jakości leki stosowane w terapii schorzeń dotykających miliony Polaków; będzie to miało coraz większe znaczenie z perspektywy zmian demograficznych, generujących rosnące koszty dla publicznej służby zdrowia.

☞ Pokazujemy również, w jaki sposób Polpharma, firma o wieloletniej tradycji, reaguje na radykalne zmiany związane z rozwojem nowych technologii: wprowadzając szeroko zakrojone innowacje organizacyjne i strategicznie inwestując w kompetencje obecnych i przyszłych pracowników. Dynamika transformacji cyfrowej Polpharmy jest zbieżna ze światowym trendem budowania przemysłu farmaceutycznego 4.0. skupionego na potrzebach pacjenta i szeroko wykorzystującego możliwości sztucznej inteligencji, chmury obliczeniowej, rozwiązań blockchainowych i innych innowacji.

☞ Stabilny rozwój Polpharmy, sprzyjający utrzymaniu bezpieczeństwa lekowego kraju i rosnącej konkurencyjności na rynkach międzynarodowych, zależy od strategii rozwoju przemysłu farmaceutycznego w Polsce. Strategia ta powinna uwzględniać szerokie i nowatorskie rozumienie specyfiki innowacyjności sektora farmaceutycznego w powiązaniu z kluczowymi celami gospodarczymi i społecznymi.